Sibel Demirci, Türkiye ve Türk dünyasında oluşan milliyetçilik hareketlerini incelediği "Türk Siyasi ve Düşünce Hayatında Rusya Türkleri" adlı çalışmasında, daha çok 1945-1960 yılları arasındaki dönemi anlatmaktadır.
Demirci, kitabının Giriş kısmında "Türkiye'de Türk Dünyası Olgusunun Doğuşu ve Gelişimi" başlığı altında Osmanlı Türkiye'sinde fikri-siyasi hayat ve Türkçülüğün tarihine eğilmeyi de ihmal etmiyor. Böylece okur, 1945 öncesi hatta Osmanlı dönemindeki faaliyetleri de öğreniyor.
Sibel Demirci, Osmanlılarda 'milliyetçilik' referansı üzerinden başka Türklerin olduğuna dair ilk şuurun Tanzimat ruhu ile belirginleşmeye başladığını ifade ederken, Osmanlı Türklerinin ayrıca, "batıdaki topraklarında zuhur eden ayrılıkçı-milliyetçi karakterli isyanları sadece askeri alanda değil düşünsel manada da göğüslemeye çalıştıklarını" belirtiyor.
Demirci'ye göre, Avrupa'da gelişen ve 19. yüzyılda milliyetçi hareketlerin doğuşuna yol açan millet (kavim) fikri Türk aydın ve devlet adamları tarafından görmezden gelinmemiştir.
*
Sibel Demirci, yapıtını üç bölüm halinde hazırlarken birinci bölüme "Millî Cumhuriyetin Rusya Türkleri İle İmtihanı" başlığını koyuyor ve burada "Atatürk döneminde Türk Milliyetçiliği ve dış Türkler, Türk Ocaklarından Halkevlerine", "Yeni Nesil Türkçüler", "Türkiye'ye Yerleşen Mültecilerin Faaliyetleri", "1938-1944 Yılları arasında Rusya Türkleri Olgusu" gibi ara başlıklar dikkat çekiyor.
İkinci bölüme "1945-1960 Arasında Türkiye'nin Dış Siyaseti ve Rusya Türkleri" başlığı konurken, "II. Dünya Savaşı sonrası dünya dengeleri", "Savaş sonrası Türkiye ve SSCB ilişkileri", "ABD ve Türkiye ilişkileri" ve konuyla ilgili yapılan bazı kongrelerden bahsediliyor.
Üçüncü bölümde ise "1946-1960 Arası Türk Düşünce ve Siyasi Hayatında Rusya Türkleri Olgusu"na değinmektedir. Burada, "Soğuk Savaş döneminde Türk milliyetçiliği", "Türk milliyetçilerinin dernekleşme süreçleri ve yol ayrımı", "Sol düşünce ve Rusya Türkleri" gibi birçok konu ele alınıyor. Ayrıca, konuyla ilgili dergi, gazete ve kuruluşlardan bahsediliyor.
Kitap Post yayından çıktı.